ارزیابی وضعیت راندمان آب آبیاری در ایران

Authors

فریبرز عباسی

استاد مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی فرحناز سهراب

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نادر عباسی

دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

abstract

تعیین راندمان سامانه های آبیاری موجود و ارزیابی نحوۀ کار آنها از مهم­ترین و ضروری­ترین اقدامات لازم برای تصمیم­گیری و تصمیم­سازی­های مرتبط با مصرف بهینۀ آب، الگوی کشت و کاهش تلفات آب آبیاری است. در این پژوهش، به­منظور تهیۀ بانک اطلاعات راندمان­های آبیاری در کشور، به جمع بندی نتایج مطالعات مرتبط با راندمان­های آبیاری پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی­های مزرعه­ای در سامانه ها و شبکه های مختلف آبیاری (سنتی و پایین­دست سدها) در سطح کشور طی سال­های 94-1370جمع­آوری و تحلیل شدند. نتایج تحلیل­ها نشان می­دهد که راندمان کاربرد آب آبیاری در کشور از 5/22 تا 5/85 درصد متغیر و میانگین آن 0/56 درصد است؛ به­طوری­که متوسط این راندمان در سامانه‎های کرتی، نواری و جویچه­ای به­ترتیب 3/55، 9/52 و 5/52 درصد است. از بین روش های بارانی نیز روش رول­لاین (آبفشان غلطان) و کلاسیک ثابت به­ترتیب بیشترین (9/66 درصد) و کمترین (1/52 درصد) راندمان کاربرد را دارند و در آبیاری قطره ای این کمیت 1/71 درصد است. متوسط راندمان کاربرد آب آبیاری در سامانه­های آبیاری تحت فشار و سطحی به­ترتیب 6/66 و 6/53 درصد است. با مقایسۀ روش­های مختلف آبیاری تحت فشار مشاهده می­شود که میانگین راندمان کاربرد آب آبیاری در روش های آبیاری بارانی 1/62 و در روش های آبیاری قطره­ای 1/71 درصد است. بررسی روند تغییرات راندمان آب آبیاری طی سال­های مختلف نشان می­دهد که راندمان کاربرد آب آبیاری در دو دهۀ 80-71 و 90-81 و سال­های 94-91 به­ترتیب 52، 4/58 و 8/58 درصد بوده است. همچنین، بررسی­ها نشان می­دهد که راندمان انتقال و توزیع نیز در دهه­های مذکور به­ترتیب 0/67، 5/68 و 2/74 درصد بوده است. بدین­ترتیب، راندمان کل در دهه­های یاد شده به­ترتیب 8/34، 0/40 و 6/43 درصد برآورد می­شود بدین­ معنا که از سال 1375 (نیمۀ دهۀ 80-71) تا سال 1394 راندمان کل آبیاری، هر سال حدود یک درصد رشد داشته است. به­عبارتی، از سال 1375 به بعد روند افزایشی راندمان آبیاری مطابق مقادیر پیش­بینی شده در برنامه­های توسعه­ای کشور (حدود 1 درصد) بوده است. از علل مهم افزایش راندمان در این دهه­ها می توان به تجهیز و نوسازی اراضی، افزایش میزان آگاهی­های بهره برداران دربارۀ مسائل آب و خاک، گسترش شبکه های آبیاری، توسعۀ سامانه های نوین آبیاری، و ترویج و انتقال یافته­های تحقیقاتی به بهره­برداران اشاره کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی راندمان توزیع آب در کانال‌های بتنی و کانالت‌ها در شبکه‌های آبیاری استان خوزستان

کانال­های آبیاری از مهم­ترین بخش­های شبکۀ آبیاری و زهکشی هستند و نقش مؤثری در کاهش تلفات آب و بالا بردن راندمان توزیع آب دارند. این تحقیق از سال­ 1395 تا 1397 در شبکه­ های آبیاری استان خوزستان اجرا شده­ است. در این پژوهشبرای تعیین راندمان توزیع آب، از روش دبی ورودی- خروجی با استفاده از دستگاه مولینه و تقسیم­بندی سطح مقطع جریان استفاده شد. به­منظور تاثیر ­دادن ابعاد کانال و حجم آب انتقالی توسط ک...

full text

ارزیابی راندمان آبیاری جویچه‌ای تحت مدیریت‌های مختلف در منطقة مغان

کمبود آب و رقابت گیاهان برای استحصالآن، باعث بروز مشکلات جدی در زمینه آبیاری و تأمین آب مورد نیاز گیاهان شده است.  به طوری که افزایش تولید با حداقل مقدار آب یکی از مهم­ترین چالش­های دهه‏های آینده به ویژه در کشورهای با محدودیت منابع آب و خاک خواهد بود.  با توجه به محدودیت منابع آب درکشور، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش راندمان­های آبیاری یکی از اصول اساسی در توسعه کشاورزی پایدار به شمار می­آید.  ...

full text

ارزیابی سیستم‌های آبیاری دشت قزوین با تعیین راندمان های آبیاری کلاسیک و نئوکلاسیک

راندمان آبیاری یکی از ‏شاخص‏های مهم ارزیابی سیستم‏های آبیاری است. هدف این پژوهش ارزیابی سیستم‌های آبیاری سطحی و تحت فشار با روش نئوکلاسیک راندمان (راندمان خالص و راندمان مؤثر) و مقایسة نتایج به‌دست‌آمده با نتایج ارزیابی سیستم‏ها به روش کلاسیک است. بدین‌منظور، 2000 هکتار از اراضی تحت پوشش شبکة آبیاری قزوین، که انواع مختلفی از سیستم‏های آبیاری را شامل می‌شود، انتخاب شد. ارزیابی سیستم‏ها طی دو مرح...

full text

ارزیابی شبکه آبیاری با مفاهیم کلاسیک و جدید راندمان آبیاری (مطالعه موردی: شبکه حمودی خوزستان)

این تحقیق به منظور ارزیابی شبکه حمودی در سطح  3079 هکتار از دیدگاه مفاهیم کلاسیک و جدید راندمان آبیاری انجام شد. بدین منظور ابتدا ورودی­ها (آبیاری، بارش، آزادسازی­های کانال) و خروجی­های اصلی آب (تبخیر تعرق واقعی محصول، زهاب خروجی و نشت از کانال انتقال) طی سال­های هیدرولوژیکی 1385 تا 1388 اندازه­گیری یا برآورد شدند. سپس اقدام به برآورد راندمان آبیاری شبکه با استفاده از مفاهیم کلاسیک (راندمان کار...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تحقیقات مهندسی سازه های آبیاری و زهکشی (تحقیقات مهندسی کشاورزی سابق)

جلد ۱۷، شماره ۶۷، صفحات ۱۱۳-۱۲۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023